Nghiên cứu marketing nhằm mục đích gì? Các vai trò cụ thể

Nghiên cứu marketing nhằm mục đích cung cấp góc nhìn sâu sắc về thị trường, khách hàng và đối thủ cạnh tranh, giúp doanh nghiệp phát triển bền vững trước biến động liên tục. Qua việc thu thập và phân tích dữ liệu, doanh nghiệp có thể điều chỉnh chiến lược sản phẩm, dịch vụ và quảng bá để đạt được hiệu quả tối ưu. Tìm hiểu chi tiết vai trò hoạt động nghiên cứu marketing, các phương pháp phổ biến và quy trình bài bản trong bài viết dưới đây.

1. Nghiên cứu marketing là gì?

Nghiên cứu marketing là quá trình thu thập, phân tích và diễn giải dữ liệu liên quan đến thị trường, khách hàng và đối thủ cạnh tranh nhằm phát triển chiến lược tiếp thị hiệu quả. Nghiên cứu marketing là phần thiết yếu của doanh nghiệp tại nhiều thời điểm quan trọng trong quá trình hoạt động kinh doanh. Các thời điểm cụ thể doanh nghiệp nên tiến hành nghiên cứu marketing:

• Ra mắt sản phẩm mới: Doanh nghiệp cần xác định liệu sản phẩm đó có đáp ứng nhu cầu thị trường hay không. Nghiên cứu thị trường giúp làm rõ những yếu tố khách hàng quan tâm, từ đó thay đổi hoặc cải tiến sản phẩm phù hợp.

• Thâm nhập thị trường mới: Việc thấu hiểu văn hóa, thói quen của người tiêu dùng tại khu vực mới là rất cần thiết. Nghiên cứu marketing hỗ trợ doanh nghiệp nắm bắt môi trường cạnh tranh, đặt ra chiến lược thích hợp để tiếp cận khách hàng.

• Thay đổi chiến lược marketing: Sau mỗi chiến dịch marketing, doanh nghiệp cần đánh giá hiệu quả chiến dịch đó. Phân tích sẽ cung cấp thông tin giá trị, giúp điều chỉnh thông điệp hoặc cách tiếp cận tối ưu nhất.

• Đối mặt với sự cạnh tranh gia tăng: Nghiên cứu giúp phân tích đối thủ cạnh tranh, xác định điểm mạnh và điểm yếu của doanh nghiệp. Đồng thời, tìm ra các cơ hội để nổi bật, nâng cao lợi thế cạnh tranh.

• Hành vi tiêu dùng biến động: Thay đổi trong nhu cầu và thị hiếu người tiêu dùng cần được theo dõi, đánh giá liên tục. Marketing research sẽ giúp doanh nghiệp cập nhật thông tin kịp thời, đảm bảo luôn đáp ứng được mong đợi khách hàng.

• Đưa ra định hướng kinh doanh: Những quyết định như mở rộng quy mô, thay đổi giá cả hay đầu tư mới nên dựa trên dữ liệu và phân tích cụ thể. Nghiên cứu marketing cung cấp thông tin trực quan để giảm thiểu rủi ro.

2. Nghiên cứu marketing nhằm mục đích gì?

Tại sao phải nghiên cứu thị trường? Nghiên cứu marketing được các doanh nghiệp thực hiện với nhiều mục đích khác nhau. Tìm hiểu các mục tiêu nổi bật của việc nghiên cứu marketing.

2.1. Thấu hiểu khách hàng

Thấu hiểu khách hàng là mục tiêu cốt lõi của nghiên cứu marketing, giúp doanh nghiệp nắm bắt sâu sắc nhu cầu, mong muốn, hành vi thị trường mục tiêu. Quá trình này bắt đầu bằng việc thu thập thông tin qua khảo sát, phỏng vấn, phân tích dữ liệu từ các nguồn khác nhau. Khi hiểu rõ khách hàng, doanh nghiệp sẽ phát triển sản phẩm/dịch vụ phù hợp, từ đó tối ưu hóa trải nghiệm người tiêu dùng. Phân tích tâm lý và yếu tố ảnh hưởng đến quyết định mua hàng giúp định hình chiến lược tiếp thị hiệu quả hơn. Bên cạnh đó, thấu hiểu khách hàng tạo nền tảng vững chắc để xây dựng mối quan hệ lâu dài, tăng cường sự trung thành, tạo ra giá trị bền vững cho thương hiệu.

2.2. Phân tích thị trường

Phân tích thị trường là quá trình đánh giá, nghiên cứu các yếu tố hiện có trong môi trường kinh doanh nhằm định hình chiến lược marketing thành công. Kết quả nghiên cứu marketing mang đến dữ liệu quý giá về quy mô, mức tăng trưởng của thị trường, đặc điểm hành vi đối tượng khách hàng, đối thủ cạnh tranh. Với các phương pháp nghiên cứu hiệu quả, doanh nghiệp có thể nắm bắt nhu cầu cụ thể, từ đó điều chỉnh sản phẩm/dịch vụ hợp lý, tối ưu hóa nguồn lực.

2.3. Nắm bắt đối thủ cạnh tranh

Nắm bắt đối thủ cạnh tranh là một trong những mục đích hàng đầu của nghiên cứu marketing, giúp hiểu rõ hơn vị thế doanh nghiệp trong thị trường. Qua xem xét chiến lược và hoạt động của đối thủ, doanh nghiệp có thể xác định điểm mạnh, điểm yếu của họ, từ đó điều chỉnh khéo léo cho chiến lược riêng. Quá trình này bao gồm khảo sát các sản phẩm, dịch vụ, giá cả, chiến dịch quảng cáo đối thủ đang triển khai. Ngoài ra, theo dõi phản hồi từ khách hàng đối thủ cũng cung cấp thông tin giá trị về những gì họ đang làm tốt và những vấn đề cần cải thiện. Khi có cái nhìn rõ ràng về các yếu tố cạnh tranh, doanh nghiệp có thể phát triển chiến lược tiếp thị độc đáo, tạo ra vị thế khác biệt, thu hút sự chú ý, thúc đẩy doanh thu, phát triển bền vững ở môi trường kinh doanh đầy thách thức.

2.4. Đánh giá hiệu quả chiến lược tiếp thị

Phân tích hiệu suất chiến lược tiếp thị là mục đích thiết yếu của nghiên cứu marketing, giúp doanh nghiệp nhận diện những điều chỉnh cần thiết để tối ưu hóa hoạt động tiếp thị. Nghiên cứu sâu dữ liệu về mức độ hiệu quả từng kênh tiếp thị, doanh nghiệp có thể xác định kênh nào tạo ra lợi nhuận cao nhất cũng như kênh nào cần cải thiện. Qua việc thực hiện các khảo sát và thu thập phản hồi từ khách hàng, doanh nghiệp sẽ thiết kế thông điệp, nội dung truyền tải hấp dẫn. Kết quả từ đánh giá chiến lược tiếp thị giúp doanh nghiệp điều chỉnh ngân sách, nguồn lực đi đúng hướng, nâng cao khả năng cạnh tranh, đảm bảo các chiến dịch trong tương lai đạt được năng suất tối ưu hơn.

2.5. Tăng cường sự sáng tạo

Nghiên cứu marketing đóng vai trò to lớn thúc đẩy sự sáng tạo trong doanh nghiệp. Qua việc thu thập và phân tích dữ liệu từ thị trường, doanh nghiệp có thể nhận diện xu hướng mới và nhu cầu chưa được đáp ứng. Sự hiểu biết này giúp nhóm phát triển sản phẩm có cơ sở vững chắc để đề xuất những ý tưởng sáng tạo, thiết kế sản phẩm/dịch vụ thu hút hơn. Thêm vào đó, đánh giá phản hồi từ quy trình nghiên cứu cũng cho phép doanh nghiệp cải tiến ý tưởng sáng tạo linh hoạt, đảm bảo luôn phù hợp với mong đợi người tiêu dùng.

2.6. Dự báo xu hướng mới

Dự báo xu hướng mới là mục đích trọng yếu của nghiên cứu marketing, giúp doanh nghiệp nắm bắt, thích nghi với những thay đổi của nhu cầu thị trường. Bằng cách xác định các mẫu hình hành vi và xu hướng tiêu dùng, doanh nghiệp có thể dự đoán biến động về sở thích, nhu cầu người tiêu dùng trong tương lai. Thực hiện dự báo xu hướng một cách chính xác giúp doanh nghiệp duy trì vị thế cạnh tranh, thúc đẩy sự sáng tạo qua việc phát triển những sản phẩm/dịch vụ đáp ứng sát nhất với mong đợi thị trường.

2.7. Quản lý rủi ro

Quản lý rủi ro là một trong những mục đích quan trọng của nghiên cứu marketing, giúp doanh nghiệp nhận diện và giảm thiểu các rủi ro tiềm ẩn trong quá trình kinh doanh. Qua việc thu thập và phân tích dữ liệu thị trường, doanh nghiệp có thể xác định các yếu tố có thể gây ảnh hưởng đến hoạt động của họ, từ đó đưa ra các biện pháp phòng ngừa kịp thời. Nghiên cứu marketing cung cấp những thông tin quý giá về xu hướng tiêu dùng, biến động của đối thủ cạnh tranh và các yếu tố kinh tế, xã hội có thể tác động đến doanh thu. Khi doanh nghiệp hiểu rõ những rủi ro tiềm tàng, họ có thể xây dựng các kế hoạch ứng phó hiệu quả, đảm bảo tránh được thiệt hại không cần thiết. Quy trình này cũng giúp tối ưu hóa quy trình ra quyết định, gián tiếp bảo vệ thương hiệu và tăng cường sự ổn định trong hoạt động kinh doanh.

3. Phương pháp nghiên cứu marketing phổ biến

Trong quá trình nghiên cứu marketing, việc lựa chọn phương pháp phù hợp là yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp thu thập thông tin chính xác và đầy đủ. Mỗi phương pháp nghiên cứu đều có ưu điểm và hạn chế riêng, vì vậy quyết định chọn phương pháp nào sẽ tùy thuộc vào mục tiêu nghiên cứu, đối tượng khảo sát và nguồn lực hiện hữu. Các phương pháp nghiên cứu marketing phổ biến:

• Sử dụng nguồn dữ liệu thứ cấp: Doanh nghiệp sẽ khai thác tài liệu sẵn có từ báo cáo ngành, nghiên cứu thị trường, bài viết từ các tổ chức uy tín hoặc nguồn dữ liệu công khai. Phương pháp này giúp tiết kiệm thời gian, chi phí nghiên cứu thị trường đáng kể vì không cần tiến hành thu thập dữ liệu từ đầu. Đồng thời, cung cấp bức tranh tổng quan về tình hình thị trường, các xu hướng lớn của ngành. Tuy nhiên, nhược điểm là dữ liệu có thể không hoàn toàn phù hợp với mục tiêu nghiên cứu cụ thể, độ chính xác hoặc tính cập nhật thông tin không được đảm bảo.

• Khảo sát: Phương pháp phổ biến trong nghiên cứu marketing, được triển khai trực tiếp tại các cửa hàng hoặc qua nền tảng trực tuyến. Khảo sát trực tiếp thường tốn kém và cần nhiều nguồn lực hơn. Việc sử dụng khảo sát giúp thu thập được lượng lớn thông tin từ nhóm đối tượng mục tiêu trong thời gian ngắn. Nhưng để chắc chắn dữ liệu thu thập được chính xác, có giá trị, bảng câu hỏi cần được thiết kế tỉ mỉ.

• Phỏng vấn: Có 2 hình thức thông dụng là phỏng vấn cá nhân và nhóm tập trung (focus group). Phương pháp này giúp khai thác sâu các vấn đề, nhu cầu, thái độ người tiêu dùng. Qua các cuộc trò chuyện trực tiếp, người nghiên cứu có thể thu thập thông tin chi tiết, hiểu rõ hơn về hành vi, động cơ của khách hàng. Phỏng vấn đặc biệt hữu ích khi cần khám phá những yếu tố khó thể hiện qua khảo sát. Tuy nhiên, phỏng vấn yêu cầu nhiều thời gian và chi phí, đồng thời người thực hiện phỏng vấn phải có kỹ năng để khai thác thông tin hiệu quả..

• Quan sát hành vi: Doanh nghiệp thu thập dữ liệu về hành vi thực tế tại các cửa hàng hoặc qua các nền tảng trực tuyến (website, social media, sàn thương mại điện tử). Nhờ quan sát, các nhà nghiên cứu có thể hiểu được hành động, thói quen, sự tương tác của khách hàng mà không cần qua phản hồi trực tiếp từ họ. Trở ngại lớn nhất của phương pháp này là khó có thể giải thích sâu về lý do đằng sau những hành vi đó.

4. Quy trình marketing research hiệu quả

Quy trình nghiên cứu marketing là chuỗi các bước chi tiết giúp doanh nghiệp thu thập, phân tích và áp dụng dữ liệu hiệu quả để đưa ra các chiến lược marketing phù hợp. Hoạt động nghiên cứu marketing bài bản gồm các bước:

• Xác định mục tiêu nghiên cứu: Doanh nghiệp nêu rõ vấn đề, câu hỏi cần giải quyết và những kết quả mong đợi từ quá trình nghiên cứu. Mục tiêu nghiên cứu giúp định hướng toàn bộ quá trình, từ việc lựa chọn phương pháp cho đến cách thức thu thập và phân tích dữ liệu. Mục tiêu nghiên cứu càng cụ thể, chi tiết thì kết quả thu được sẽ càng có giá trị và  hữu ích cho quyết định chiến lược.

• Chọn mẫu: Xác định mẫu nghiên cứu hợp lý, đại diện cho nhóm đối tượng mục tiêu là rất quan trọng để đảm bảo tính chính xác, độ tin cậy của kết quả. Các nhà nghiên cứu cần xác định kích thước mẫu, tiêu chí lựa chọn mẫu, phương pháp lấy mẫu (ngẫu nhiên, phân tầng,...) sao cho phù hợp mục tiêu nghiên cứu, khả năng thu thập dữ liệu.

• Chọn phương pháp nghiên cứu: Sau khi đã xác định mục tiêu và chọn mẫu, bước tiếp theo là lựa chọn cách nghiên cứu phù hợp. Căn cứ mục tiêu nghiên cứu và loại dữ liệu cần thu thập, doanh nghiệp cân nhắc ưa chọn phương pháp lý tưởng. Việc chọn phương pháp sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến tính chính xác của dữ liệu thu thập.

• Lập kế hoạch: Xây dựng kế hoạch chi tiết là bước không thể thiếu trong quy trình nghiên cứu marketing. Kế hoạch nghiên cứu cần chỉ rõ cách thức tiến hành nghiên cứu, phân công công việc, xác định công cụ và thời gian thực hiện. Kế hoạch nghiên cứu rõ ràng sẽ giúp tránh được những sai sót trong quá trình thu thập phân tích dữ liệu.

• Thu thập dữ liệu: Giai đoạn thực thi nghiên cứu theo kế hoạch đã đề ra. Tùy thuộc phương pháp nghiên cứu đã chọn, dữ liệu có thể được thu thập thông qua khảo sát, phỏng vấn, quan sát hoặc phân tích dữ liệu thứ cấp. Quá trình thu thập dữ liệu cần được giám sát chặt chẽ để đảm bảo tính minh bạch, độ tin cậy thông tin thu thập được. Mọi sai sót trong giai đoạn này có thể làm sai lệch kết quả nghiên cứu.

• Đánh giá và báo cáo: Sau khi thu thập dữ liệu, bước cuối cùng là đánh giá và báo cáo kết quả nghiên cứu. Doanh nghiệp sẽ phân tích dữ liệu, so sánh với mục tiêu nghiên cứu và rút ra các kết luận. Báo cáo kết quả nghiên cứu phải trực quan, dễ hiểu và đề xuất khuyến nghị chiến lược cụ thể dựa trên những phát hiện từ dữ liệu. Một báo cáo tốt sẽ giúp nhà quản trị hiểu rõ tình hình thị trường, hành vi người tiêu dùng, hành động đúng đắn.

KẾT LUẬN

Để duy trì vị thế bền vững trong môi trường kinh doanh đầy biến động, việc thực hiện nghiên cứu marketing thường xuyên là điều kiện không thể thiếu. Hãy bắt đầu ngay hôm nay bằng cách áp dụng những kiến thức và công cụ nghiên cứu vào hoạt động kinh doanh, khám phá những cơ hội mới để phát triển vượt bậc!